تهیه فیلم فعال کامپوزیتی خوراکی نشاسته–کیتوزان بهمراه اسانس روغنی آویشن کوهی، عصاره پوست انار و بررسی خواص فیزیکومکانیکی، ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی آن در آزمایشگاه و نمونه مدل غذایی

بسته بندیهای زیست سازگار بر پایه فیلمهای خوراکی حاوی عوامل فعال به منظور بهبودکیفیت،افزایش مدت ماندگاری، کنترل عوامل بیماریزا وبهبودخصوصیات ارگانولپتیکی ماده غذایی استفاده میشوند. تحقیق حاظر بمنظورارزیابی اثرات عصاره پوست انار و نیز اسانس روغنی کاکوتی بصورت ترکیبی،برروی ویژگیهای ضدباکتریایی،آنتی اکسیدانی،نوری و حلالیت فیلم خوراکی کامپوزیتی کیتوزان – نشاسته صورت پذیرفت. همچنین با پوشش نمونه مدل غذایی (گوشت) با فیلم تهیه شده اثرات آن شامل تغییرات جمعیت باکتریهای مزوفیل هوازی، اسید لاکتیک و سودوموناس ، تغییرات شیمیایی شامل ph و اکسیداسیون چربی و نیز خصوصیات حسی در طول نگهداری 21 روز بررسی گردید. همچنین با تلقیح باکتری لیستریا مونوسیتوزنز به گوشت، اثر پوشش دهی آن با فیلمهای تهیه شده نیزمطالعه گردید. برای شناسایی ترکیبات شیمیایی عصاره و اسانس ازروش کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی استفاده گردید. فیلمهای حاوی عصاره و اسانس درغلظتهای 0،5/0،1 و 2 درصد،به روش کستینگ تهیه گردیدند. اثرات ضدمیکروبی با روش انتشار آگار،آنتی اکسیدانی بروش بدام اندازی رادیکال ? و ? دیفنیل، ?پیکریلهیدرازیل(dpph) ونیز میزان فنل کل، ویژگیهای نوری و حلالیت در آب فیلم ارزیابی شدند. آزمون میزان انتقال بخارآب ومقاومت فیلم در مقابل پارگی (ts) و میزان کشش تا نقطه پاره شدن (e%) با روش astm، زاویه تماس با استفاده از دستگاه گونیومتر، ارزیابی میکروبیولوژیکی گوشت به روش شمارش میکروبی و ارزیابی میزان اکسیداسیون به روش تیوباربیتوریک اسید صورت پذیرفت.کلیه آزمایشهاحداقل در سه تکرار انجام گرفت ودادهه ابااستفاده ازآنالیز واریانس یکطرفه وآزمون آماری دانکن ونرمافزارspssتجزیه وتحلیل شدند. نتایج اثرات ضد میکروبی فیلمهای کامپوزیتی درمحیط مولرهینتون نشان داد که فیلمهای حاوی عصاره پوست انارو نیز اسانس کاکوتی موجبافزایش معنی داری درمساحت هاله بازدارندگی رشد باکتریها درمحیط کشت درمقایسه با فیلمهای بدون عصاره و اسانس میشود (05/0>p) . به طوری که بیشترین تاثیر به تر تیب بروی باکتریهای لیستریا مونوسیتوژنز ، استافیلوکوکوس اورئوس ، اشریشیاکلیo157h7 و سالمونلا تیفی موریوم مشاهده گردید . همچنین فیلم کامپوزیتی کنترل و نیز غلظت 5/0 درصد عصاره هیچ گونه اثرممانعت کنندگی بر روی باکتری اشریشیاکلیo157h7 و سالمونلا تیفی موریوم نداشتند و اختلاف معنی داری بین آنها مشاهده نشد (05/0>p). تمامی فیلمهای تهیه شده،دارای توانایی به دام اندازی رادیکال دیفنیل پیکریل هیدرازیل بودند وقدرت آنتی اکسیدان فیلم کیتوزان – نشاسته با افزودن اسانس وعصاره افزایش معنی داری می یافت (05/0>p)، و این افزایش در فیلمهای حاوی عصاره ها بیشتر بود. تمامی فیلم های تهیه شده دارای ترکیبات فنلی بودند. همانطور که مشاهده گردیدباافزایشدرصد عصاره و نیز اسانس میزان فنل بیشترمیشود. به طور کلی میزان کشش فیلم کامپوزیتی حاوی اسانس و عصاره ، بستگی به میزان و ترکیب اضافه شده داشته و با افزودن اسانس میزان مقاومت در برابر پارگی افزایش معنی داری نسبت به فیلم کنترل نشان داد و بیشترین مقدار در فیلم حاوی 2% اسانس مشاهده گردید ( 79/18). ولی با افزودن عصاره از این میزان کاسته گردید . درصد کشش فیلم با اضافه شدن 5/0 درصد عصاره کاهش معنی داری با گروه کنترل نشان داد (p< 0/05) ولی این کاهش با اضافه شدن اسانس به فیلم، افزایش یافت.میزان نفوذپذیری در فیلم نشاسته، با ترکیب نشاسته و کیتوزان میزان نفوذپذیری کاهش یافته و به 04/15 g/m2h رسید که بعنوان یک حالت مطلوب تلقی میگردد. در تحقیق حاظر فیلمهای حاوی عصاره و اسانس اختلاف معنا داری از نظر انتقال بخار با فیلم کامپوزیتی کنترل نداشتند ولی در فیلمهای ترکیبی اسانس2%+ عصاره %1،اسانس2%+ عصاره %5/0 و%اسانس1%+ عصاره5/0 به طور معناداری میزان انتقال بخار آب پایین تر بود (05/0p<). بر طبق نتایج حلالیت درآب فیلمها مشخص گردید که کمترین حلالیت مربوط به فیلم نشاسته بود(1/12) و اضافه شدن اسانس در فیلم ، موجب افزایش معنی دار در حلالیت فیلم گردید(05/0 p<). تغییرات مشابهی در اضافه شدن عصاره همراه با اسانس مشاهده گردید.فیلمهای حاوی عصاره و اسانس اختلاف معنی داری با نمونه کنترل در تمام شاخصها ونیز تغییرات کلی رنگ داشتند (05/0>p).و با افزودن عصاره و اسانس در ترکیب فیلم کامپوزیتیاختلاف رنگ کل و شاخص زردی افزایش می یافت. در حالیکه فیلم کامپوزیتی زاویه تماس برابر با 03/48 درجه داشت ،اضافه شدن اسانس به فیلم،موجب کاهش زاویه تماس و نتیجه موجب کاهش معنی دار آبگریزی فیلم گردید(05/0p<).درحالیکه اثرات اضافه شدن عصاره،بهصورت افزایش خصوصیت آبگریزی فیلم کامپوزیتی خودش را نشان داد. نتایج ارزیابی فیلمها در نمونه گوشت نیز نشان داد که فیلم های حاوی اسانس کاکوتی و عصاره پوست انار موجب کاهش معنی داری در تعداد باکتری لیستریا در نمونه های گوشت در مقایسه با گروه کنترل و گروه بدون پوشش گردید (05/0 p<).همچنین در بین فیلم های مختلف ، بهترین اثر مربوط به فیلم اسانس2%+ عصاره %1 است به طوری که در پایان 21 روز در جمعیت باکتری های مزوفیل هوازی 11/7 سیکل لگاریتمی کاهش در مقایسه با گروه بدون پوشش مشاهده شد. بهترین اثرات فیلم های حاوی اسانس و عصاره در روز 16 نگهداری مشاهده گردید.. در جمعیت باکتری های اسید لاکتیک نیز بهترین اثر مربوط به فیلم حاوی اسانس2%+ عصاره %5/0 بود که نسبته به گروه کنترل اختلاف 3.29 سیکل لگاریتمی در تعداد باکتریهای اسید لاکتیک مشاهده گردیداز طرفی درنمونه پوشش داده شده توسط فیلم حاوی 2% اسانس و 1% عصاره در پایان روز 21 ، 92/6 سیکل لگاریتمی کاهش در جمعیت باکتری سودوموناس در مقایسه با گروه کنترل بدون پوشش مشاهده شد. در مورد ph نمونه گوشت بسته بندی شده تا روز 12 از یک سطح نسبتا پایداری برخوردار بود که این حالت در مورد نمونه های بدون پوشش مشاهده نگردید.در بین تمام تیمارهای مختلف تیمارهای حاوی عصاره نیم و یک درصد بیشترین ممانعت را از تشکیل مالون آلدهید داشتند و بیشترین میزان اکسیداسیون نیز در نمونه بدون پوشش و کنترل بدون عصاره مشاهده گردید. در حالی که در بقیه به خصوص تیمارهای حاوی عصاره پوست انار ، در طول نگهداری 22 روز از یک روند اکسیداسیون کند برخوردار بود. نتایج ارزیابیهای حسی نیز ضمن تایید مورد قبول بودن نمونه های پوشش داده شده توسط فیلمهای حاوی عصاره و اسانس بیانگر حفظ رنگ و ظاهر مطلوب نمونه های گوشت پوشش داده شده بود. این مطالعه نشان داد که فیلم کامپوزیتی نشاسته– کیتوزان حاوی عصاره پوست انار واسانس کاکوتی دارای خواص ضدباکتریایی و آنتی اکسیدانی بالایی بوده و با بهبود برخی ویژگیهای فیزیکی فیلم میتواند برای بسته بندی و نیز افزایش عمر نگهداری گوشت مورد استفاده قرار گیرد